Sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp tại Việt Nam kéo theo lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn, cả về khối lượng lẫn mức độ nguy hại. Các khu, cụm công nghiệp đang đối mặt với áp lực ngày càng nặng nề trong khâu xử lý. Thực tế cho thấy, nhiều địa phương vẫn dựa chủ yếu vào hình thức chôn lấp, trong khi công nghệ tái chế chưa được áp dụng đồng bộ và hiệu quả.
Mỗi năm, Việt Nam phát sinh hàng chục triệu tấn chất thải rắn công nghiệp. Để thực hiện cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, ngành công nghiệp buộc phải chuyển đổi mạnh mẽ trong quản lý và xử lý chất thải. Trong bối cảnh đó, kinh tế tuần hoàn – biến chất thải thành tài nguyên – đang trở thành hướng đi tất yếu, mang lại lợi ích kép cho cả môi trường và kinh tế.
Doanh nghiệp tiên phong và mô hình thực tiễn
Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành, địa phương và nhiều doanh nghiệp đã triển khai đồng bộ các giải pháp như: phân loại tại nguồn, tái chế, thu hồi năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo. Một số doanh nghiệp tiêu biểu như Công ty Cổ phần Môi trường Công nghệ cao Hòa Bình và Công ty CP Phát triển Môi trường Bình Nguyên đã chứng minh hiệu quả của việc áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong xử lý chất thải công nghiệp.
Phó Chủ tịch Công ty CP Môi trường Công nghệ cao Hòa Bình, Ông Vũ Thành Sơn, nhấn mạnh:
“Phát triển công nghiệp theo hướng xanh hóa là yêu cầu cấp thiết. Nếu chỉ chú trọng tăng trưởng mà bỏ qua yếu tố môi trường, hệ quả sẽ là cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm, biến đổi khí hậu và suy giảm chất lượng sống cộng đồng. Do đó, xanh hóa công nghiệp không chỉ là xu thế toàn cầu, mà còn là nhu cầu cấp bách đối với Việt Nam.”
Ông Nguyễn Đình Duẩn, Giám đốc Công ty CP Phát triển Môi trường Bình Nguyên, bổ sung:
“Ngành công nghiệp vừa là động lực tăng trưởng, vừa là lĩnh vực tiêu thụ nhiều tài nguyên, năng lượng và phát thải lớn. Vì vậy, việc xanh hóa công nghiệp thông qua tiết kiệm tài nguyên, sử dụng năng lượng hiệu quả, cải tiến quy trình và ứng dụng công nghệ sạch hơn là giải pháp trọng tâm để đạt mục tiêu phát triển bền vững.”
Ông Duẩn đồng thời phân tích ba thách thức lớn:
-
Áp lực môi trường: Công nghiệp là nguồn phát thải khí nhà kính chính, nếu không chuyển đổi sẽ làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu.
-
Cam kết quốc tế: Việt Nam đã cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, đòi hỏi sự thay đổi toàn diện.
-
Ý nghĩa kinh tế: Giải pháp tiết kiệm năng lượng có thể giúp giảm 10–30% chi phí vận hành, nâng cao năng lực cạnh tranh và kéo dài vòng đời tài nguyên.
Lợi ích kép từ kinh tế tuần hoàn
Kinh tế tuần hoàn dựa trên bốn nguyên tắc: giảm thiểu – tái sử dụng – tái chế – thu hồi năng lượng. Thay vì chỉ xử lý để thải bỏ, chất thải được tái sinh thành nguyên liệu, cắt giảm phát thải CO₂ và mang lại đồng thời lợi ích về môi trường và kinh tế.
Trường hợp Công ty CP Môi trường Công nghệ cao Hòa Bình
Doanh nghiệp này đã triển khai phân loại chất thải ngay từ khâu đầu vào, tách riêng các dòng có khả năng tái chế như kim loại, nhựa, giấy, tro xỉ… để thu hồi và tái sử dụng.
-
Kim loại: được nấu luyện thành nguyên liệu thứ cấp phục vụ luyện kim.
-
Nhựa, giấy, thủy tinh: được nghiền, ép và tái chế thành sản phẩm mới.
-
Bùn thải, tro xỉ: được phối trộn làm vật liệu san lấp hoặc nguyên liệu xây dựng.
Đối với chất thải khó tái chế, công ty áp dụng công nghệ xử lý an toàn, hạn chế phát thải thứ cấp. Đồng thời, doanh nghiệp đầu tư hệ thống hiện đại như cyclone, túi lọc vải, tháp hấp thụ để xử lý bụi và khí thải; công nghệ hóa – lý kết hợp sinh học để xử lý nước thải đạt quy chuẩn.
Các biện pháp tối ưu hóa năng lượng, sử dụng tuần hoàn nước sau xử lý, lắp đặt biến tần tiết kiệm điện và tận dụng sản phẩm tái chế đã giúp công ty giảm đáng kể khí thải nhà kính, đồng thời tiết kiệm chi phí sản xuất.
Trường hợp Công ty CP Phát triển Môi trường Bình Nguyên
Tại doanh nghiệp này, chất thải từ khách hàng được vận chuyển về nhà máy để phân loại. Những vật liệu có thể tái chế như nylon, bìa carton, lon kim loại được đưa vào hệ thống tái chế:
-
Nhựa: tái chế thành hạt nhựa cung cấp cho thị trường.
-
Dung môi: được chưng cất, làm lạnh, tái chế thành sản phẩm hoàn chỉnh.
-
Dung dịch chứa đồng: tái chế thành tinh thể đồng sunfat (CuSO₄·5H₂O).
-
Kim loại quý, kim loại màu, kim loại đen: được thu hồi triệt để.
-
Giẻ vụn, bông bỉm: sản xuất thành viên nén RPF thay thế nhiên liệu hóa thạch.
Ngoài ra, công ty đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời tại khu văn phòng từ năm 2024, cung cấp nguồn điện nội bộ sạch, giảm phát thải và chi phí vận hành. Các hệ thống xử lý khí thải được duy trì, bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo đạt tiêu chuẩn xả thải.
Kết quả, mô hình của hai doanh nghiệp này đã mang lại hiệu quả rõ rệt: giảm chi phí sản xuất, cắt giảm khí thải nhà kính, đồng thời tạo ra sản phẩm tái chế có giá trị thương mại.
Chính sách hỗ trợ từ Nhà nước
Bà Đỗ Phương Dung, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, cho biết: với Quyết định số 4894/QĐ-TTg ngày 8/9/2025 về Chương trình phát triển công nghiệp môi trường giai đoạn 2025–2030, Chính phủ đã xác định những nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy xử lý chất thải công nghiệp, phát triển kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải khí nhà kính.
Trong giai đoạn đầu, Bộ Công Thương sẽ phối hợp các bộ, ngành, địa phương tập trung vào:
-
Đầu tư hệ thống thu gom, xử lý chất thải công nghiệp, chất thải rắn và chất thải nguy hại tập trung.
-
Cải thiện hệ thống cấp nước sạch, thoát nước và xử lý nước thải.
-
Phát triển công nghệ tái chế, quan trắc, giám sát môi trường.
-
Khuyến khích doanh nghiệp sản xuất thiết bị, sản phẩm công nghệ môi trường.
Ngoài ra, việc phân loại và khảo sát nhu cầu phát triển theo đặc thù kinh tế – xã hội từng địa phương sẽ giúp các giải pháp triển khai sát thực tế và hiệu quả hơn.
Kết luận
Có thể khẳng định, sự đồng hành của chính sách, doanh nghiệp và công nghệ sẽ tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam hướng tới nền công nghiệp xanh, tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng và phát thải thấp, qua đó đáp ứng cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
Source: https://moit.gov.vn/bao-ve-moi-truong/kinh-te-tuan-hoan-huong-di-dung-trong-xu-ly-chat-thai-khu-cum-cong-nghiep.html
